Van de 6.583 woningen (alle opgeleverde woningen in projecten inclusief die van de zelfbouwprojecten) die in deze publicatie zijn opgenomen zijn in totaal 1.286 woningen, oftewel ongeveer een vijfde, tot stand gekomen door gronduitgiftes van de gemeente via tenders, selecties of andere vormen van openbare inschrijvingen. Opgesplitst zijn dat 22 woningen in de categorie individuele zelfbouw, 200 woningen verdeeld over acht projecten in Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, Medeopdrachtgeverschap of Wooncoöperaties en 1.064 woningen in tien projecten door selectieprocedures voor reguliere woningbouw.

Tenders zijn er in verschillende vormen en maten afhankelijk van de vraag voor de betreffende locatie. De meeste tenders van de gemeente vragen uit op woningbouw, vaak met aanvullende commerciële en/of maatschappelijke voorzieningen. Bij de opleveringen zijn er dit jaar zes tenders uitgeschreven door de gemeente, en daarnaast zijn er vier projecten binnen het door het Rijksvastgoedbedrijf getenderde Stadswerf Oostenburg opgeleverd. Ook het Bijlmerbajes terrein, waar nu het Bajeskwartier verrijst, was een tender van het Rijksvastgoedbedrijf. Een eerste oplevering is dit jaar gedocumenteerd maar dit betreft een blok met sociale huur dat een-op-een aan de bouwende corporatie is vergeven. Het aantal woningen dat middels tenders is gerealiseerd ligt dit jaar iets lager dan de vorige jaren, maar ook het totaal aantal opgeleverde woningen is wat lager, dus het percentage komt slechts een procent lager uit. Het aantal woningen dat door CPO tot stand is gekomen is daarentegen dit jaar weer iets hoger dan vorig jaar, terwijl het aantal individuele woningen met particulier opdrachtgeverschap praktisch verwaarloosbaar is. De andere 81% van alle opleveringen is op een andere wijze tot stand gekomen: door posities die al bestonden voordat de gemeente besloot alle gronduitgiften door openbare selectie uit te geven, door toewijzingen aan woningcorporaties, door onderlinge afspraken tussen woningcorporaties en marktpartijen, door transformaties of op locaties waarbij de ontwikkelaar een eigen grond positie heeft.

Wat is een tender?

De gemeente Amsterdam geeft haar grond uit in erfpacht door middel van openbare selectieprocedures, ook wel tenders genoemd. Hierbij kan iedere partij die voldoet aan de integriteitsregels en die contracthouder kan zijn (meestal een ontwikkelaar, soms een belegger, particulier, groep, of architect) zich inschrijven. Een selectie vindt plaats op basis van vooraf bekendgemaakte criteria en deze worden getoetst door een selectiecommissie en een jury. Die criteria kunnen per locatie iets wisselen, maar zijn grofweg onder te verdelen in de categorieën geld (optiebieding), programma, ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. Volgens vastgesteld beleid maakt het criterium duurzaamheid verplicht altijd minimaal 30 procent uit van de totaal te behalen score.

De gemeente Amsterdam heeft deze tendersystematiek zo’n negen jaar geleden geïntroduceerd om vertraging in de bouw te voorkomen en om partijen te selecteren die aan de door de gemeente vastgestelde kwaliteitseisen kunnen voldoen. Bovendien wordt op deze manier de markt uitgedaagd om met zo optimaal mogelijke plannen te komen. Terwijl in de eerste tenders het criterium optiebieding vaak leidend was (altijd naast 30% voor duurzaamheid) zijn de criteria bij de tenders van de laatste jaren vooral gericht op ruimtelijke kwaliteit en programma en neemt het criterium duurzaamheid vaak een nog belangrijkere plek in dan voorheen, waarbij ook natuurinclusiviteit vaker een vast onderdeel is geworden. Het selectiebeleid wordt regelmatig geüpdatet afhankelijk van de veranderingen in de maatschappij en het daaruit voortkomende beleid. Zo is naar aanleiding van de uitspraak van de Hoge raad in 2021 inzake het Didam-arrest de selectieprocedure bijgesteld.

De meeste tenders bestaan uit twee rondes, waarin eerst een visiedocument wordt gevraagd en in de tweede ronde een beperkt aantal deelnemers wordt uitgenodigd om een uitgewerkt plan in te dienen. Soms wordt er een dialoogronde georganiseerd waarin teams en gemeente elkaar kunnen bevragen op de details van de tender. Na het winnen van een tender wordt een optiecontract aangeboden waarna een periode van uitwerking volgt. De resultaten van de tenders zijn na een paar jaar zichtbaar in de vorm van opgeleverde projecten. Door het competitieve element binnen een tender, zien we dat de opgeleverde gebouwen vaak vernieuwend zijn op het gebied van ruimtelijke kwaliteit en dat de toegepaste technieken op het gebied van duurzaamheid meestal vooruitlopen ten opzichte van woningen die niet via tenders tot stand zijn gekomen.

Alle tenders, afgesloten, open en nog te openen, kunt u vinden op: www.amsterdam.nl/ondernemen/investeren/ woningbouw/investeerdersloket/tenderprogramma/

Winnaars tenders

Tussen de tweede helft van 2022 en de eerste helft van 2023 zijn drie tenders gegund.

Kavel 2c2 Sluisbuurt

HipHub

LOCUS Real Estate Development, Space Encounters

Het programma van het kantoorverzamelgebouw met de naam HipHub bestaat hoofdzakelijk uit kleinschalige zakelijke en consumentverzorgende dienstverlening en kantoorruimte. Daarnaast is er ruimte voor horeca en detailhandel. Het totale programma dat gerealiseerd kan worden is minimaal 4.000 m2 en maximaal 5.000 m2. Het gebouw is dynamisch en stoer om te zien. Dit komt onder meer door het gebruik van innovatieve en duurzame materialen als kalkhennep, gerecycled steen en tegelwerk, biobased composiet, gerecycled glas en aluminium. Kenmerkend zijn de zonnepanelen aan alle zijden van het bouwwerk. Hiermee vangt HipHub op elk moment van de dag de zon en wordt het gebouw energieleverend. Omdat de zonnepanelen gekleurd zijn, vallen ze minder op. Op de begane grond bestaan de gevels zoveel als mogelijk uit glas. Hierdoor is de overgang van buiten naar binnen niet groot en ontstaat er een gevoel van verbinding met de straat. Vloeren, plafonds en andere elementen lopen zoveel mogelijk in een gelijke stijl door van binnen naar buiten. HipHub wordt midden in de Sluisbuurt gebouwd aan de Rudi van Dantzigstraat met als directe buur het Montessori Lyceum Amsterdam.

M5 en M7 Strandeiland

N^o1

Ballast Nedam, Space&Matter, NL Architects, Zones Urbaines Sensibles

Het project N^o1 wordt een duurzaam woningbouwproject op Strandeiland. Het plan biedt straks ruimte aan 215 woningen. Het programma bestaat uit een divers aanbod van woningen en woningtypes: 48 middeldure huurwoningen, 32 middeldure koopwoningen en 135 woningen in de vrije sector. Ook komt er een buurthub met deelvoorzieningen. Hier kunnen bewoners elkaar ontmoeten en evenementen organiseren of gebruik maken van collectieve voorzieningen. Bovenop de hub komen parkeerplaatsen voor de bewoners. No1 bestaat straks uit vijf verschillende buurtschappen, met ieder zijn eigen landschappelijke biotoop die past op het eiland. Deze biotopen zijn gebaseerd op de geleidelijke overgangen die voorkomen in een duinlandschap van nat (duinven) naar droog (duinbos). De verschillende biotopen trekken een andere insectenen vogelpopulatie aan, waardoor de biodiversiteit wordt versterkt. Het complex wordt een energieleverende wijk, gebaseerd op de natuurlijke kringloop van opnemen-vasthouden-doorgeven. Daarbij is nadrukkelijk gelet op de voordelen die het oplevert voor de toekomstige bewoners en het minimaliseren van piek belasting en net-congestie. Daarnaast krijgt de wijk veel natuurlijke materialen, waarmee circa 1.340 ton CO2. wordt opgeslagen.

Beethoven Kavel 2

Habitat Royale

KondorWessels Vastgoed, Mecanoo, Arup, BOOM Landscape

In het gebouwontwerp met de naam Habitat Royale aan het Beatrixpark in Amsterdam Zuidas staat de verbondenheid met de natuur centraal. Het volledig herbruikbare woongebouw van circa 15.000 m2 biedt een zeer aantrekkelijke, natuurinclusieve, gezonde leefomgeving voor veel verschillende mensen, planten en dieren. Tegelijkertijd is de term ‘Royale’ een knipoog naar koninklijk wonen in het Beatrixpark. Het ontwerp is gemaakt in samenwerking met een integraal team van ecologen, landschapsarchitecten en ingenieurs die allen werken op basis van ecologische principes. In plaats van een hard gebouw te ontwerpen waaraan natuur is toegevoegd, is het principe ‘nature first’ gehanteerd en een gebouw ontwikkeld dat zelf landschap is. De organische en sculpturale vorming maakt dat het ontwerp zich als een gestapeld landschap inpast in de omgeving. Met de vele natuurlijke overgangen en aansluitingen per oriëntatie wordt twee keer zo veel natuur toegevoegd. Op de vierde verdieping is een daktuin met een healing forest, een natuurbad en een ontmoetingsplek. Alle woningen kunnen worden gecombineerd, horizontaal en verticaal, wat flexibiliteit biedt voor veranderend toekomstig gebruik. Alle 94 woningen hebben een royale buitenruimte van minimaal 20 m2. De golvende gevel geeft een gevarieerd en levendig beeld en maakt dat de plint zich naar alle richtingen opent, waardoor het gebouw als een sculptuur in het park staat. Ook is het een CO2-negatief gebouw: er wordt meer CO2 opgeslagen dan er wordt uitgestoten. Daarnaast wekt het gebouw meer dan twee keer zo veel energie op, als het gebouw verbruikt. En er wordt een meer divers en verbonden landschap teruggebracht, met meer schuil-, nestelen foerageerplekken in geïntegreerde microhabitats. Daardoor wordt de gehele biodiversiteit en de ecologische waarde van het Beatrixpark en de Zuidas vergroot.

Disclaimer: al het beeld van gewonnen tenders betreft impressies die bij de inzending horen of van de voorlopig ontwerpfase, en hieraan kunnen geen rechten worden verleend.