De Amsterdamse Nieuwbouwprijs staat naast de Zuiderkerkprijs, waarbij het beste woningbouwproject door een vakjury wordt gekozen. De periodes van de prijzen lopen uiteen. De vakjury oordeelt over projecten die in het voorgaande jaar werden opgeleverd, de burgerjury over diezelfde projecten een jaar later, als de woningen al een poosje zijn bewoond.

Verkiezing in drie rondes
De verkiezing bij de Amsterdamse Nieuwbouwprijs verliep in drie rondes. In het voorjaar werden bewoners van de nieuwbouwprojecten van het afgelopen jaar door het bureau Onderzoek en Statistiek (O+S) van de gemeente zoveel mogelijk telefonisch benaderd. Daarnaast is door een deel van de bewoners een online enquête ingevuld. Gevraagd werd een rapportcijfer te geven voor de woning, het gebouw en zijn omgeving. Bij deze eerste ronde werd er waar mogelijk doorgevraagd naar de mening van sociale huurders over hun woning en werd er gekeken of er verschillen tussen type nieuwbouwlocaties waren.
De twintig projecten die het hoogst scoorden gingen door naar de tweede ronde. In deze ronde bezocht een jury, samengesteld uit bewoners van niet geselecteerde projecten deze twintig projecten en selecteerde er de tien beste uit, te noemen:

• Westerkaap Noord I - Fase 2 van Hofmakerij ontworpen door awg architecten en ABT Delft;
• VOC Cour - JSA van Wodan ontworpen door JSA en Rijnboutt;
• Het Funen - Syntax, Tunga, Myriad van Heijmans Vastgoed en Dick van Gameren Architecten;
• Anna Rooze van De Alliantie en Geusebroek Stefanova Architectenbureau;
• Tidore van Eigen Haard met Hooyschuur architecten;
• Het Open IJnde van Stichting Het Open IJnde, ontworpen door NAT architecten en MOPET architecten;
• Aquamarijn (of Jan van Zutphenstraat - Toren 4) van Eigen Haard met Wiel Arets Architects;
• Koningshof - Waterwoningen van Delta Royal ontworpen door Boparai Associates;
• Kalfjeslaan van Thunnissen Ontwikkeling met NSL Architecten;
• Crystal Court van Hillen & Roosen met Tangram Architekten.

Deze tien genomineerde projecten werden uitgebreid in beeld gebracht op AT5 en in Het Parool. Naar aanleiding hiervan konden alle inwoners van Amsterdam stemmen via www.nieuwbouwprijs.nl. De meeste stemmen leverde de uiteindelijke winnaar op.

Winnaar Crystal Court: open ruimte, doorzichten, groen en water
Het winnende nieuwbouwproject in 2010 was Crystal Court in Buitenveldert met 19,5% van de stemmen. Op de tweede plaats eindigde Koningshof - Waterwoningen in Amsterdam Zuidoost met 13% van de stemmen.

Crystal Court, gebouwd door en in opdracht van Hillen & Roosen naar ontwerp van Tangram Architekten, ligt tussen het Gijsbrecht van Aemstelpark en het Gelderlandplein. Het is een luxe wooncomplex met 36 gestapelde villa's van verschillende grootte en vorm en maximale vrije indeelbaarheid. De woningen zijn zo gestapeld dat ze, ondanks een hoge bouwdichtheid, veel open ruimte en doorkijk creëren. Bijzonder is ook de tussenruimte met veel glas, groen en waterpartijen, die een verbinding maakt met het park. Het cederhout aan de buitenkant en de verspringende vormen maken het gebouw tot een opvallende verschijning in de buurt.

Over het algemeen waren de bewoners in 2010 zeer tevreden met het nieuwbouwproject waarin ze wonen, zo bleek uit een samenvatting van de enquête die de bewoners in de eerste beoordelingsronde werd voorgelegd. Gemiddeld worden de nieuwbouwprojecten met een 8,0 gewaardeerd (woning, gebouw en omgeving samen). Dit is iets lager dan in 2009 toen bewoners gemiddeld een 8,3 gaven. In 2008 was het gemiddelde cijfer een 8,1 en in 2007 een 7,5.

Oordeel over de woningen
Over het algemeen zijn nieuwbouwbewoners van koopwoningen wat meer tevreden dan bewoners van sociale huurwoningen. De eerste groep geeft gemiddeld een 8,3, de tweede groep een 7,7. Dat is vergelijkbaar met voorgaande jaren. De ruimte die de woning biedt is net als in 2007-2009 in 2010 het meest genoemde positieve punt. Daarna noemen de bewoners de indeling van de woning en de lichtinval. Een bewoner van een koopwoning in Het Open IJnde zei: “We mochten de indeling zelf bepalen en daardoor konden we een grote woonruimte maken”. En een bewoner van het VOC-Cour van JSA schreef: “Gezien het feit dat ik op één-hoog-achter woon met uitzicht op de binnenplaats, is het heel knap gedaan dat ik zo’n lichte woning heb”.
Een kwart van de respondenten noemt helemaal geen negatieve punten over hun woning. In de nieuwbouwwoningen in de Bijlmer en in Centrum en Zuid is dit nog wat hoger: een derde deel. De bewoners die wel kritiek hebben op hun woning spreken vooral over de bouwkundige fouten die soms worden gemaakt, maar ook over de afwerking en de indeling van de woningen. Bij de bewoners van de sociale huurwoningen worden vooral het gemis aan buitenruimte genoemd en problemen met de ventilatie.

Het gebouw
De architectuur, de uitstraling en de ligging worden als sterke punten genoemd van de huidige nieuwbouw. Bewoners van sociale huurwoningen verschillen weinig in hun opmerkingen over het gebouw van de bewoners van koopwoningen, maar zij noemen de architectuur minder vaak. Vooral op IJburg geven zij een relatief laag cijfer voor het gebouw: 7,2 ten opzichte van 7,5 gemiddeld voor sociale huurders en 7,9 gemiddeld voor alle nieuwbouwbewoners. De negatieve punten die genoemd worden zijn ontwerpfouten, slechte afwerking en problemen met de parkeergarages. Bij de sociale huurders is er soms kritiek op de liften en de schoonmaak van het gebouw.

Omgeving
Groen en water in de woonomgeving blijken de belangrijke aspecten te zijn die de omgeving aantrekkelijk maken, mits het groen overigens goed wordt onderhouden. Daarnaast zijn voorzieningen belangrijk. Het uitzicht vanuit de woning wordt ook veel genoemd. Deze onderwerpen zijn prominenter aanwezig dan in voorgaande jaren. Het gebrek aan voorzieningen, vooral bij bewoners van sociale huurwoningen, wordt even vaak genoemd als voorgaande jaren. Het meest genoemde negatieve punt in de woonomgeving is criminaliteit en hangjongeren. In de voorgaande jaren was dit nauwelijks een onderwerp. De omgeving krijgt gemiddeld een 7,8, variërend van een 8,8 voor de nieuwbouw in Centrum en Zuid tot een 7,3 in de Zuidoost en 7,2 in Nieuw-West.
Opvallend is het verschil in beoordeling van de locatie in de verschillende stadsdelen. Zo noemen bewoners van projecten op IJburg, in Zuidoost of Nieuw-West vaak het groen en water als voordelen, terwijl het in de andere stadsdelen gaat om de nabijheid van winkels, het openbaar vervoer en de typische centrumfuncties.

Een tien
Tien procent van de respondenten geeft een 10 aan zijn of haar koopwoning. Voor hen is de woning alles wat ze er van verwacht en gehoopt hadden: “Het huis zelf is erg ruim opgezet en mooi gebouwd met stenen in een deftige kleur. De wijk is erg mooi en netjes afgewerkt, architectonisch verantwoord zou ik zeggen. De ligging is werkelijk perfect. Qua zon en water maar ook qua bereikbaarheid. Je zit zo midden in het centrum, maar ook even makkelijk midden in de natuur. Het nieuwe park is ook echt een aanrader”, aldus een bewoner van het project Eeftink in de Bijlmer. Ook van de bewoners van een sociale huurwoning geeft 9% een 10 aan zijn woning. Zo ook deze bewoner van een rolstoelgeschikte woning in het VOC Cour van OZ-P: “Ik ben erg tevreden over de ruimte voor de rolstoel en de isolatie van de woning. Uitzicht, indeling, de volledig geoutilleerde invalidenbadkamer, alle aanpassingen zijn heel goed. Het is een mooi ontwerp.” Lichte en ruime woningen met een goede indeling en een prettige buitenruimte krijgen de hoogste rapportcijfers.
Vanuit de Amsterdamse bewoners van nieuwbouwwoningen, wordt de woning, het woongebouw en zijn omgeving, afgezien van een aantal negatieve beoordelingspunten, goed bevonden. De afgelopen jaren geven eenzelfde beeld.

De Amsterdamse Nieuwbouwprijs is een initiatief van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties, Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam, Bouwend Amsterdam, Aedes, Vereniging Eigen Huis, Het Parool en AT5.

Dit artikel werd opgetekend op basis van informatie uit het statistisch onderzoek van Hester Booi en Lonneke van Oirschot van de dienst O+S van de gemeente Amsterdam.