De Amsterdamse Nieuwbouwprijs is in het leven geroepen om de ‘gewone burger’ een stem te geven over de nieuwbouwprojecten in de stad. Deze publieksprijs staat naast de Zuiderkerkprijs, die de mening geeft van een vakjury over diezelfde nieuwbouwprojecten een jaar eerder.

De verkiezing verloopt in drie rondes. In het voorjaar worden alle bewoners van de nieuwbouwprojecten van het afgelopen jaar aangeschreven. Gevraagd wordt een rapportcijfer te geven aan hun eigen woning, het gebouw en aan de omgeving waarin het staat. De twintig projecten met het hoogste gemiddelde cijfer gaan door naar de tweede ronde. In deze ronde bezoekt een jury, samengesteld uit bewoners van de overige nieuwbouwprojecten, deze twintig projecten en selecteert er de tien beste uit.

Deze tien genomineerde projecten worden uitgebreid in beeld gebracht op AT5 en in Het Parool. In deze ronde kunnen alle inwoners van Amsterdam stemmen via www.nieuwbouwprijs.nl. Dit levert de uiteindelijke winnaar op.

Het winnende nieuwbouwproject in 2009 was Haveneiland Oost Blok 51a op IJburg met 18% van de stemmen. Het blok met 26 stadswoningen op een rij is ontworpen door Queeste architecten en gebouwd door Slokker Bouwgroep, in opdracht van Blauwhoed Eurowoningen. In 2008 won de Schutterstoren in Osdorp van DKV Architecten, gebouwd door VBK in opdracht van Proper-Stok en woningcorporatie Stadgenoot. De winnaar van 2007 was De Monnik in stadsdeel Amsterdam Centrum, een ontwerp van architectenbureau Geusebroek Stefanova, in opdracht van en gebouwd door Hillen en Roosen.

Wat zijn de bevindingen na drie jaar Amsterdamse Nieuwbouwprijs? Over het algemeen kunnen we stellen dat nieuwbouwbewoners behoorlijk tevreden zijn. In 2007 was het gemiddelde cijfer een 7,5, in 2008 is dat al opgelopen naar 8,1 en in 2009 zelfs naar 8,3. In 2007 en 2008 halen slechts twee projecten een onvoldoende, in 2009 is dat nog maar één project.

Opvallend is dat de locatie niet veel lijkt uit te maken. Als de cijfers voor omgeving niet worden meegenomen, en het dus alleen gaat om de cijfers die bewoners aan hun woning en het gebouw hebben toegekend, komen bijna dezelfde projecten in de top 20, alleen in een andere volgorde. Met andere woorden: projecten die hoog scoren, doen dat op alle drie de factoren, en niet alleen op locatie.

Bewoners kregen ook de gelegenheid hun cijfers te motiveren. Een deel van de reacties ligt voor de hand: bewoners zijn tevreden als ze een grote woning hebben met eigen parkeergelegenheid, buitenruimte en groen en/of water in de buurt. Maar ook de ramen blijken van groot belang. Woningen met veel licht en uitzicht krijgen de hoogste rapportcijfers.

De belangrijkste negatieve punten zijn ook niet moeilijk te raden: overlast en de afwerking. Zo zegt een bewoner: ‘Van ver ziet het er goed uit, maar de afwerking is verschrikkelijk slecht. De aannemer is voor een koopje gegaan en dit is aan alle kanten te merken.’

Opvallend is het verschil in beoordeling van de locatie in de verschillende stadsdelen. Zo noemen bewoners van projecten op IJburg, in Zuidoost of Nieuw West vaak het groen en water als voordelen. In de andere stadsdelen gaat het om de nabijheid van winkels, het openbaar vervoer en de typische centrumfuncties. Opvallend is dit jaar de positieve beoordeling van IJburg met voor het eerst ook het winnende nieuwbouwproject.

Het is moeilijk om een vergelijking te trekken tussen de resultaten van de Amsterdamse Nieuwbouwprijs en de Zuiderkerkprijs, omdat de accenten van beide prijzen zo verschillend zijn. Terwijl een behoudend maar prima uitgevoerd project bij de ANP hoog kan scoren, maar bij de Zuiderkerkprijs niet boven het maaiveld uitschiet, haalt een project in een niet zo populaire buurt de Top 20 van de ANP niet, terwijl datzelfde project bij de beoordeling van de Zuiderkerkprijs hoog kan eindigen omdat het bijvoorbeeld een bijdrage levert aan een veel algemener argument als de revitalisering van een buurt.

Hoewel de ANP geen objectieve beoordeling van de projecten inhoudt, en dat overigens ook niet wil doen, is het doel van de ANP om nieuwbouw meer bekendheid te geven bij Amsterdammers al na drie jaar ANP bereikt!