Daphna Beerdsen

In 2007 heeft het Ontwikkelingsbedrijf, in samenwerking met het Parool, AT5 en de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties, een nieuwe prijs in het leven geroepen: de Amsterdamse Nieuwbouwprijs, een prijs die door bewoners aan nieuwbouwprojecten in de stad wordt toegekend.

De Zuiderkerkprijs, die dit jaar voor de elfde keer is uitgereikt geeft de mening van een vakjury weer over Amsterdamse nieuwbouwprojecten. De Amsterdamse Nieuwbouwprijs is bedoeld om ook de ‘gewone burger’ een stem te geven. Na het succes in 2007, is de prijs in 2008 opnieuw uitgereikt, ditmaal ook met medewerking van Bouwend Nederland, de branchevereniging van bouwbedrijven.

De verkiezing verloopt in drie rondes. In het voorjaar worden alle bewoners van nieuwbouwprojecten aangeschreven. Gevraagd werd een rapportcijfer te geven aan hun eigen woning, het hele gebouw en aan de omgeving waarin het staat. De twintig projecten met het hoogste gemiddelde cijfer gaan door naar de tweede ronde. Hierin bezoekt een jury, ook weer samengesteld uit bewoners van nieuwbouwprojecten, deze twintig projecten en selecteert er de tien beste uit.

Deze laatste tien worden uitgebreid in beeld gebracht op AT5 en in het Parool. In deze ronde kunnen alle inwoners van Amsterdam stemmen via www.nieuwbouwprijs.nl. Dit levert de uiteindelijke winnaar op. In 2007 was dat De Monnik in stadsdeel Centrum, van architectenbureau Geusebroek Stefanova, in opdracht van en gebouwd door Hillen en Roosen. In 2008 won de Schutterstoren in Osdorp van DKV Architecten, door VBK gebouwd in opdracht van Proper Stok en de Algemene Woningbouwvereniging.

Nu de prijs twee keer is uitgereikt, kunnen we voorzichtig de balans opmaken. Wat vinden bewoners belangrijk? Hoe tevreden zijn ze over hun woning? En wat voor soort projecten scoort hoog?

Over het algemeen kunnen we stellen dat nieuwbouwbewoners best tevreden zijn. In 2007 was het gemiddelde cijfer een 7,5, in 2008 is dat al opgelopen naar 8,1. Zowel in 2007 als 2008 halen slechts twee projecten een onvoldoende.

Het is niet moeilijk te voorspellen welke stadsdelen hoog scoren: Centrum, Oud-Zuid, Westerpark, ZuiderAmstel en Oud-West gooien hoge ogen. Opvallend is dat de locatie toch niet veel lijkt uit te maken. Als de cijfers voor omgeving niet worden meegenomen, en het dus alleen gaat om de cijfers die bewoners aan de woning en het complex hebben toegekend, komen bijna dezelfde projecten in de top 20, alleen in een andere rangschikking. Met andere woorden: projecten die hoog scoren, doen dat op alle drie de factoren, en niet alleen op locatie.

Bewoners kregen ook de gelegenheid hun cijfers te motiveren. Een deel van de reacties ligt voor de hand: bewoners zijn tevreden als ze een grote woning hebben met eigen parkeergelegenheid, buitenruimte en groen en/of water in de buurt. Ook belangrijkste argumenten van de lijst met negatieve punten zijn niet moeilijk te raden: de afwerking en de hoeveelheid opleverpunten. Zo zegt een bewoner: ‘Van ver ziet het er goed uit, maar de afwerking is verschrikkelijk slecht. De aannemer is voor een koopje gegaan en dit is aan alle kanten te merken.’

Maar ook de ramen blijken van doorslaggevend belang in het oordeel: licht in de woning en uitzicht is voor veel bewoners het eerste pluspunt dat wordt genoemd. Maar daarbij wordt vaak wel geklaagd over het schoonhouden: ‘Ramen lappen is praktisch onmogelijk’.

Veiligheid is een ander onderwerp dat vaak wordt aangestipt, vooral in positieve zin. Afgeschermde gebouwen met beperkt toegankelijke binnenterreinen worden goed gewaardeerd: ‘Lekker veilig wonen in hartje Amsterdam. We gaan hier voor geen goud weg!’

Opvallend is het verschil in beoordeling van de locatie in de verschillende stadsdelen. Zo noemen bewoners van projecten op IJburg, in Zuidoost of Nieuw West vaak de nabijheid van de voorzieningen, het groen of water in de buurt, of de bereikbaarheid als voordelen.

Ook worden vaak expliciet de plannen voor de toekomst genoemd. Zo zegt een bewoner van winnaar Schutterstoren: ‘De buurt is nog aan het wennen aan het nieuwe imago als ‘Nieuw West’, dus veel nieuwbouw en af en toe bewoners die de nieuwe bewoners niet begrijpen.’

Overlapping in de keuze van de bewoners met de Zuiderkerkprijs is er gedeeltelijk. Drie, respectievelijk vier projecten die voorgeselecteerd waren voor de Zuiderkerkprijs haalden ook de top twintig van de bewoners. Opvallend is dat het winnende project van de Amsterdamse Nieuwbouwprijs in 2007 niet bij de selectie van de Zuiderkerkprijs 2006 zat. Daarentegen behaalde dewinnaar vande Zuiderkerkprijs 2007 bij de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2008 de zevende plaats.

Duidelijk is wel dat de bewoners zelf voor een deel andere criteria kiezen dan de jury van de Zuiderkerkprijs.